Kuzey Kıbrıs: Askeri Mahkeme vicdani retçiyi mahkum etti
(26.02.2014) Kıbrıs /Türk vicdani retçi Murat Kanatlı, 2009 yılında yıllık seferberlik hizmetini red ettigi icin, dün Lefkoşa (Kuzey Kıbrıs) da on günlügüne hapse mahkum edildi. Murat Kanatlı’ya geleckte baska mahkumiyetlerde verilebilir, cünkü (2009) sonrasi yillarda da vicdani nedenlerden dolayi yıllık seferberlik hizmetini yerine getirmemisti.
"Bu karar ile, Askeri Mahkeme Yargici bir vicdani retçi ve insan hakları aktivistine karşı önyargısını doğrulamis oldu," sözleriyle bugün Rudi Friedrich Uluslararası Vicdani Retçiler Connection e.V. dernegi (Almanya) tarafından bir açıklama yaptı. „Ordu kendisini bir yargic olarak görüyor ve adada Kuzey ve Güney Kıbrıs arasında, uzlaşma için çeşitli faaliyetlere karsi hala mevcut askeri çatışma icerisindedir."
Avrupa Bürosu Yönetim Kurulu (EBCO) Üyesi Murat Kanatlı, savasin kaynagi o insan olmamak icin, 2009 yilinda vicdani reddini açıklamisti. O, savaşa katılmak istemedigini ve bu nedenle bir savaş hazırlığına dahil edilmek istemedigini acikladi. "Kıbrıs'ta bir savaş cikarsa, ben hic bir tarafta yer almak istemiyorum. Bizim düşmanlarımız kim? Dikenli telin diğer tarafında olanlar mı? Her gün Ledra Caddesinde birlikte kahve ictigimiz arkadaslarimiz, bizim düsmanlarimiz mi?“ Bu nedenle, Askeri Mahkeme tarafindan 14 Haziran 2011 de Murat Kanatlı'ya karsi bir dava başlatılmıştır. 8 Aralık 2011’de Askeri Mahkeme Murat Kanatlı'nın sundugu gerekcelere dayanarak, davayi Anayasa Mahkemesine sunma karari almistir. Murat Kanatlı, vicdan özgürlüğünün bir insan hakkı olduğunu ve bu nedenle vicdani ret için herhangi bir mahkumiyet olamayacagi gerektiğini savunmustu.
Anayasa Mahkemesinin, 11 Ekim 2013 tarihli kararına göre, her kim vicdani reddini, askerlik yükümlülügünü ciddi ve asilmaz nedenlerden dolayi ya da derin ve gerçek bir dini veya diğer inançların bir sonucu olarak aciklamissa, bu kisinin vicdani reddi Anayasa'nın 23. maddesi kapsamında vicdan özgürlügü insan hakki adi altinda İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi'nin 9. maddesi tarafından korunma altindadir. Ancak, Anayasa Mahkemesi askerlik mecburiyetinin Anayasaya aykırı olmadigini belirtti. Mahkeme, Yasamanin alternatif bir hizmet için yasa ve yönetmelikleri göz önünde bulundurarak bununla ilgili Anayasanin maddesini kontrol etmek zorunda olduğunu ekledi. Oysa bu Anayasa ayni zamanda, sadece ülkesi için silahlı bir hizmeti yerine getirme hak ve yükümlülügünü icermektedir.
Anayasa Mahkemesi bunun icin 2011 yilinda alinan İnsan Hakları Avrupa Mahkemesinin esas kararina basvurmustur. Ve bu esas kararla vicdani ret ile ilgili yasa değişmistir. Cünkü bu arada Avrupa Ülkeleri Konseyi bir konsensüs olusturmustur. Bu tür cikislar bir vicdan meseledir ve İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi'nin 9. maddesinin koruması altındadir. İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ile vicdan ve din özgürlüğü koruma altina alinmistir. Anayasa Mahkemesi kararına göre, bu dava tekrardan askeri mahkemede görüsülmüstür. Mahkemenin dünkü kararıyla İnsan Hakları Avrupa Mahkemesinin esas karari hice sayilmaktadir. Buna karsilik, silahli hizmeti öngören ülkenin anayasa hükümlerini esas almistir. Bu anayasa da da vicdani red hakki yoktur.
Buna ek olarak, askeri mahkeme su aciklamayi yapmistir: „Eger karar İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi düzenlemesine uygun olarak verilmis olsaydi, Murat Kanatli nin vicdani reddinin İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi'nin 9. maddesinin güvencesi altında olmadigini, aksine Murat Kanatlinin vicdani reddi siyasidir“ aciklamasini yapmistir. Ayrica, Kıbrıs bir çatışma durumunda oldugunu ve bu nedenle demokratik bir toplumda kamu güvenliğinin yararına gerekli kısıtlamaların icinde yer aldigini bildirilmistir.
Böylece verilen yargi, alternatif hizmet öngörmedegi icin, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi gereksinimlerine uygun. "Bu yorumuyla," Rudi Friedrich bugün "Askeri Mahkeme fiilen hakim politikaya muhalefet saglamakta, bundan ortaya cikan vicdani kararlari ceza altina almaktadir. Böylece Kuzey Kıbrıs diğer vicdani retçilere yönelik bir tehdit olarak anlaşılmalıdır." demistir.
Murat Kanatlı, dün 500 Türk Lirası (165 €) ödemeye mahkum edildi. Murat Kanatli bu para cezasini ödemek istemedigi icin hapishaneye transfer edildi. Murat Kanatli'yi baska mahkumiyetlerle de tehdit edilebilir. Cünkü o sonraki yıllarda da Kuzey Kıbrıs'ın yillik askeri seferberlik görevine vicdan gerekçesiyle itiraz etmistir. "Murat Kanatlı derhal serbest birakilmalidir ve tüm beklemede olan ona karşı verilecek mahkumiyetler ortadan kaldirilmalidir“ sözleriyle Connection e.V. derneginden Rudi Friedrich "Kıbrıs'ta Vicdani Ret İnisiyatifi ni uluslararası topluma Türk ve Türk yetkililere mektup yoluyla protesto için çağrıda bulunmaktadir.
Connection Derneginin 26 subat 2014 tarihli basin aciklamasi. Almanca’dan Ceviri : S. B.